Giá Dầu tăng 2% do Nga bị áp lệnh trừng phạt

Vào ngày 22 tháng 10, Hoa Kỳ, dưới sự chỉ đạo của Tổng thống Donald Trump, đã quyết định áp đặt các biện pháp trừng phạt toàn diện đối với Rosneft và Lukoil — hai tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga. Đây là động thái trừng phạt lớn đầu tiên của chính quyền Trump nhằm vào ngành năng lượng Nga kể từ khi ông trở lại Nhà Trắng. Động thái này được xem là một bước ngoặt 180 độ so với tuyên bố gần đây của Tổng thống Mỹ, khi ông từng bày tỏ sự hài lòng với các cuộc đàm phán với Putin và kêu gọi Ukraine từ bỏ việc chiến đấu để giữ một số vùng lãnh thổ. Hiện tại, Washington đang tăng áp lực buộc Nga chấp nhận ngừng bắn, trong khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết khả năng đạt được thỏa thuận ngừng bắn là “rất cao”, nhưng không có chuyện nhượng lãnh thổ.

Các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với các công ty Nga:

• Sắc lệnh Hành pháp 14024 – trừng phạt được áp dụng theo quy định về “các hoạt động gây hại của Nga”.

• Đóng băng tài sản – mọi tài sản của hai tập đoàn tại Mỹ hoặc do người Mỹ kiểm soát đều bị phong tỏa.

• Cấm giao dịch – công dân và doanh nghiệp Mỹ không được thực hiện bất kỳ giao dịch tài chính nào với Rosneft và Lukoil.

• Quy tắc 50% – mọi thực thể mà Rosneft hoặc Lukoil nắm giữ từ 50% cổ phần trở lên đều tự động bị đưa vào danh sách trừng phạt.

• 34 công ty con bị liệt kê bởi OFAC, bao gồm: Sibneftegaz, Bashneft-Dobicha, Lukoil-Perm, Lukoil-Kaliningradmorneft, RN-Yuganskneftegaz, và RITEK.

Nguy cơ trừng phạt thứ cấp:

• Các ngân hàng nước ngoài có giao dịch đáng kể với Rosneft hoặc Lukoil có thể bị áp lệnh trừng phạt thứ cấp.

• Tổ chức tài chính không thuộc Mỹ xử lý thanh toán cho các công ty Nga này sẽ bị mất quyền truy cập vào hệ thống tài chính Mỹ.

• Mục tiêu chính: hạn chế nhập khẩu dầu Nga bởi các nước thứ ba — đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ, vốn nhập khẩu khoảng 2,2 triệu thùng/ngày từ hai công ty trong nửa đầu năm 2025.

• Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cảnh báo sẽ có thêm các biện pháp trừng phạt và kêu gọi hợp tác chặt chẽ với các đồng minh.

• Liên minh châu Âu (EU) cũng đang chuẩn bị gói trừng phạt mới, đồng thời tuyên bố sẽ ngừng nhập khí LNG từ Nga bắt đầu từ năm 2027.

• Tổng thống Trump thông báo sẽ nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về việc mua dầu Nga.

• Các giao dịch với Rosneft và Lukoil được phép tiếp tục đến ngày 21/11/2025 — giai đoạn chuyển tiếp để doanh nghiệp điều chỉnh và tuân thủ quy định mới.

Hệ quả kinh tế:

• Giá dầu tăng mạnh trong những ngày gần đây — tăng hơn 5% chỉ trong tuần này.

• Quy mô xuất khẩu: Rosneft và Lukoil chiếm gần một nửa tổng xuất khẩu dầu của Nga, tương đương 3,1 triệu thùng/ngày.

• Ngân sách Nga: dầu khí chiếm khoảng 25% tổng thu ngân sách liên bang.

• Ấn Độ – nước mua dầu Nga lớn nhất bằng đường biển, đang xem xét lại hợp đồng, và các nhà máy lọc dầu quốc doanh có thể buộc phải rút khỏi nguồn cung Nga.

• Trung Quốc – nhập khoảng 20% dầu từ Nga (khoảng 2 triệu thùng/ngày), với các nhà máy lọc dầu ở tỉnh Sơn Đông và CNPC là những bên chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Bối cảnh địa chính trị

• Các lệnh trừng phạt được công bố một ngày sau khi cuộc gặp Trump–Putin tại Hungary bị hủy bỏ.

• Tổng thống Trump cho biết ông đã “chờ đợi quá lâu” và không muốn có một “cuộc gặp vô ích” nếu không đạt tiến triển trong đàm phán hòa bình.

• Cùng thời điểm, Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua gói trừng phạt thứ 19, bao gồm: Lệnh cấm nhập khẩu khí LNG của Nga từ năm 2027 và lệnh hạn chế đối với 117 tàu thuộc “đội tàu bóng tối” chuyên vận chuyển dầu Nga.

Nền tảng thị trường dầu

• Hiện tại, mức dư cung dầu toàn cầu gần 4 triệu thùng/ngày, và tình trạng này đã kéo dài từ đầu năm nay. Tình hình hiện tại giống với giai đoạn cuối thập niên 1990 hoặc 2014–2016, khi thị trường cũng rơi vào tình trạng dư cung nghiêm trọng, khiến giá dầu giảm sâu hơn nhiều so với hiện nay.

• Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), dư cung có thể duy trì quanh mức 4 triệu thùng/ngày trong năm tới. Tuy nhiên, các diễn biến hiện tại có thể làm thay đổi hoàn toàn bức tranh này, bởi Ấn Độ và có thể cả Trung Quốc không dễ bị thay thế trong vai trò thị trường xuất khẩu dầu của Nga. Trước đây, hai quốc gia này đã thay thế toàn bộ Liên minh châu Âu để trở thành khách hàng chính của dầu Nga. Nay, điều này có thể dẫn đến giảm nguồn cung thực tế trên thị trường từ 2–4 triệu thùng/ngày. Dù một số nước nhỏ hơn có thể tiếp tục mua dầu Nga với số lượng hạn chế (qua các tàu cũ, không được bảo hiểm), nhưng dư cung năm tới có thể sẽ nhỏ hơn đáng kể so với dự báo của IEA.

Tình hình kỹ thuật

Giá dầu tăng hơn 2% hôm nay, hiện đang kiểm định đường trung bình động 25 kỳ (MA25). Động lực tăng có thể đẩy giá lên vùng khoảng 62 USD/thùng, nơi đường trung bình động 50 kỳ (MA50) đang nằm. Tuy nhiên, vùng 63–65 USD/thùng được xem là kháng cự mạnh, do đây là khu vực có đường xu hướng giảm và vùng tích lũy trước đó (tháng 8–9). Ngược lại, nếu các lệnh trừng phạt hiện tại chỉ mang tính “hình thức” — chẳng hạn như Putin đưa ra các cam kết mới hoặc lệnh trừng phạt bị hủy bỏ, trong khi Nga vẫn xuất khẩu mạnh — thì giá dầu có thể quay lại vùng 57 USD/thùng và ổn định dưới 55 USD/thùng trong năm tới.